Wywiady z mistrzem

WYWIAD Z WIELKIM MISTRZEM CHEN XIAOWANGIEM

Wywiad został przeprowadzony przez Angelę i Jima Criscimagna z "Rockford Tai Chi" w 2001 roku.
Tłumaczenie z angielskiego: Konrad Dynarowicz.

Pytanie: W jaki sposób należy wykorzystywać "dantian" aby użyć siły?

Mistrz Chen Xiaowang: "Dantian" jest centrum energetycznym ciała, dlatego też konieczne by było ono połączone i skoordynowane z całym ciałem. Siła ma swoje źródło w "dantian" i by ją uzyskać wymagana jest koordynacja działania "dantian" z resztą ciała.

P: Na czym polega mechanika ruchu ciała jeśli chcemy wykorzystać siłę "dantian"?

MCXW: Dzięki ruchowi całego ciała uzyskujemy spiralną siłę. Kiedy "dantian" się obraca, obraca się także i ciało, a dłonie pchają. Obszar "dantian" jest jak centrum ciała.

P: W jaki sposób należy skoordynować plecy i nogi z "dantian"?

MCXW: Kiedy "dantian" rozpoczyna ruch należy skoordynować ze sobą działanie mięśni nóg i pleców, tak by podążały za "dantian". Wszystkie części ciała poruszają się razem. Dłoń nie porusza się sama. Jest to ruch całego ciała w trzech wymiarach. "Dantian", biodra, kolana, nogi, wszystkie części ciała połączone są ze sobą, inicjując ruch spiralny całego ciała.

P: Ile siły znajduje się w "dantian"?

MCXW: Bardzo mało. Ta mała ilość siły pcha resztę ciała (mięśnie i kości).

P: Jakie istnieje powiązanie pomiędzy "qi" a "dantian"?

MCXW: "Qi" samo z siebie jest słabe i miękkie. "Dantian" "komunikuje się" z mięśniami oraz kośćmi. "Dantian" jest magazynem "qi". "Jingluo" czyli meridiany rozprowadzają "qi" wewnątrz ciała. Kiedy "qi" jest wytwarzana, przemieszcza się przez ciało obracając się jak bomba (czyli przemieszczając się po linii spiralnej - przyp. tłum.). Ważnym jest by zrozumieć współzależności pomiędzy "dantian" a "qi", pomiędzy "qi" a mięśniami, oraz mięśniami i kośćmi. Główna komunikacja zachodzi pomiędzy "dantian" a mięśniami - jest to esencja Chen Taijiquan.

P: Czy jest to prawda, że w stylu Chen Taijiquan kładzie się duży nacisk na ruch "dantian"?

MCXW: Tak, to prawda. Jeśli chodzi o ruch całego ciała, to "dantian" inicjuje ten ruch. Kiedy ciało jest puste (tu: rozluźnione - przyp.tłum.), "qi" idzie z "dantian" do dłoni. Jest to proces mający charakter yang. Proces powracania "qi" do "dantian" ma zaś charakter yin.

P: Co może pan powiedzieć o ważności "yi"?

MCXW: Do zainicjowania ruchu ciała należy używać "yi" czyli umysłu. Istnieją tu trzy poziomy: początkowy, środkowy oraz zaawansowany. Połowa umysłu koncentruje się na samym ruchu, druga połowa jest pusta czyli otwarta. Na poziomie początkowym należy skupiać uwagę na ruchu lub samym "qi". Na poziomie zaawansowanym nie musimy skupiać się na ruchu, wszystkie kanały energetyczne są otwarte, a "qi" może przemieszczać się przez nie w sposób naturalny jeśli się na nim skupimy. Dzieje się tak dlatego, ponieważ energia przemieszcza się bardzo łatwo przez ciało. Nieważne na którym poziomie jesteśmy: należy w połowie skupić się na ruchu ciała a w połowie na otwarciu umysłu.

P: Czy w trakcie wykonywania ruchów formy Taiji stymulowane są punkty akupunkturowe?

MCXW: Różne postawy wymagają różnej koordynacji pomiędzy mięśniami, w związku z czym skupiamy się na nich w inny sposób. "Qi" przemieszcza się w nich poprzez meridiany, a więc i inne są rezultaty ruchów.

P: Czy istnieją jakieś różnice w sposobach oddychania pomiędzy formami "Laojia Yilu" (Pierwszą Formą Starego Stylu) a "Laojia Erlu" (Drugą Formą Starego Stylu)?

MCXW: Wielu ludzi o to pyta. Z obydwiema formami związane są zarówno identyczne zasady, jak i zasady specyficzne dla każdej z nich. Nie starajcie się natomiast próbować kontrolować oddychania. Starajcie się by było ono naturalne. Kiedy wykonujemy "fa jin", jest rzeczą naturalną, że robimy wydech. Na początku nauki, kiedy skupiasz się na korygowaniu ruchów, nie próbuj oddychać na siłę. Kiedy wzrosną twoje umiejętności, twoje zapotrzebowanie na tlen zmieni się w naturalny sposób. Bądź uczciwy wobec siebie jeśli chodzi o potrzeby swojego ciała. Jeśli biegniesz lub skaczesz, sposób twojego oddychania zmienia się w naturalny sposób. Nie musisz o tym myśleć. Podobnie jest w Taiji.

P: Czy może pan powiedzieć kilka słów o "qi"?

MCXW: Są pewne rzeczy, które należy odczuć i których nie można opisać, powinieneś odczuwać jakby "gorąca woda wlewała się" do twoich ramion i dłoni. Nawet na początkowym poziomie ludzie mogą to odczuwać. Kiedy ramię obraca się podążając za ruchem małego palca, energia idzie do "dantian". Kiedy porusza się kciuk, "qi" idzie z "dantian" do dłoni.

P: Jaka jest różnica pomiędzy "qi" a "jing"?

MCXW: Choć są one podobne to jednak różnią się w charakterze od siebie. Kiedy "qi" łączy się z mięśniami, staje się "jing". "Jing" jest wyrazem "qi", stając się eksplodującą siłą. Kiedy "qi" przenosi eksplodującą siłę na mięśnie, staje się "jing".

P: Jaka jest natomiast różnica pomiędzy "jing" a "shen"?

MCXW: "Jing" i "shen" są do siebie podobne. "Shen" stanowi wyższy poziom "jing". "Jing" jest pierwszym poziomem "shen". "Jing" jest podstawą budowli, "shen" jest szczytem budowli. Porównując to do struktury wojska, jeśli chodzi o "yi" i "qi", "qi" stanowi armię, "yi" jest królem a mięśnie i kości generałem. "Yi" rozkazuje "qi".

P: Co jest najważniejszą zasadą stylu Chen Taijiquan?

MCXW: Postawa, pozycja ciała - pierwszą formą, którą się ćwiczy jest ćwiczenie stojącego słupa ("zhan zhuang" - przyp.tłum.). Dzięki czemu ciało jest gotowe do ćwiczenia Taijiquan. Porównując tą sytuację do jazdy samochodem, zanim rozpoczniesz jazdę, musisz sprawdzić lusterka, siedzenia, opony etc.. W ćwiczeniu Taiji jest podobnie. Musimy myśleć o "dantian" jako centrum ciała. Ciało musi być zrónoważone, umysł cichy i spokojny, a energia płynie bez przeszkód przez całe ciało. Najważnieszą sprawą jest połączenie całego ciała w jedność, "qi" swobodniej płynie wewnątrz i łączy wszystkie części ciała. Pierwszą istotną rzeczą jest postawa ciała, drugą natomiast dwie zasady ruchu. Pierwsza zasada ruchu mówi, iż "dantian" porusza się z boku na bok, obracając się ruchem po spirali, ulegając przemianie. Wszystko to co odnosi się do postawy stojącej dotyczy też i ruchu, "dantian" porusza się a ciało za nim (odpowiada na ruch "dantian"). Druga zasada ruchu mówi, że "dantian" porusza się do przodu i do tyłu. Ruchy ciała, także ruchy przejściowe (pomiędzy jednym a drugim ruchem formy) korespondują z ruchami "dantian". Choć w ruchach przejściowych nie występuje ruch po spirali, ale są one sprawą podstawową dla właściwego wykonania formy. Jeśli zrozumiesz jak przyjąć właściwą pozycję ciała i zasady ruchu, wtedy zrozumiesz wszystkie formy, zastowsowania ruchów w walce, każdą broń. Jeśli nie zrozumiesz tych zasad, będziesz jak drzewo bez korzeni i tak jak drzewo twoje umiejętności nie będą mogły rosnąć. Te dwie zasady ruchu łączymy w jedną z powodu ich podobieństwa do siebie. Talia i klatka persiowa ulegają przemianom w trakcie ruchu, ruchom otwarcia i zamknięcia.

P: Jakie najczęściej błędy popełniają ludzie uczący się Taijiquan?

MCXW: Jednym z najczęstrzych błędów jest to, że nie rozumieją wspomnianych wcześniej dwóch podstawowych zasad ruchu. Próbują naśladować ruchy swojego nauczyciela, ale nie próbują zrozumieć tych zasad. Uczeń musi wiedzieć co powinien a czego nie powinien robić, a nie tylko podążać za nauczycielem. Każdy ruch ma swój standard wykonania i swoje zasady, a więc nauczyciel musi je rozumieć by móc nauczać ucznia, a uczeń musi poszukiwać tych zasad i umieć je poprawić u siebie jak i innych uczniów. Chciałbym aby zarówno nauczyciel, jak i uczeń poruszali się razem do przodu do tego samego celu, którym są (co raz to wyższe - przyp.tłum.) wyższe umiejętności w Taijiquan.

P: Co jest istotne w ćwiczeniu stojącego słupa czyli "zhan zhuang"?

MCXW: Jest to podstawa dzięki której zwiększa się połączenie pomiędzy "dantian" a resztą ciała. Jedna postawa, dwie zasady ruchu. Cwiczenie stojącego słupa jest sposobem ćwiczenia (prawidłowej - przyp.tłum.) postawy.

P: Kiedy powinno się rozpocząc ćwiczenie tui shou (pchających dłoni)?

MCXW: Zanim rozpocznie się ćwiczenie pchających dłoni należy zrozumieć zasady ruchu, koordynację ruchów całego ciała. Jeśli tego nie zrozumiesz, będziesz wykonywał za dużo ruchów samymi rękami.

P: Czy poprzez ćwiczenie pchających dłoni możemy rozwinąć umiejętność zachowania równowagi centrum?

MCXW: Umiejętność tę rozwijamy poprzez zachowanie zasad ruchu oraz poprzez ćwiczenie postawy stojącej. Wielokrotnie praktycy przegrywają w pchających dłoniach, ponieważ tracą równowagę w "dantian". Kiedy się poruszacie utrzymujcie przez cały czas zasadę obowiązującą postawę początkową, zachowując jednocześnie obydwie zasady ruchu.

P: Jak ćwiczący mogą poprawić swoje umiejętności w pchających dłoniach?

MCXW: Uczniowie ćwicząc powinni wykonywać całą formę "Laojia Yilu" (czyli Pierwszą Formę Starego Stylu -przyp.tłum.) oraz powinni ćwiczyć wszystkie postawy i formę dość często, myśląc o zastosowaniach każdego z ruchów. Należy ćwiczyć często, pamiętając o zasadach w trakcie praktykowania, aż staną się one częścią ciebie.

P: Czy należy rozróżniać pomiędzy yin i yang?

MCXW: Ja rozróżniam pomiędzy stałością a pustką, a nie pomiędzy yin i yang. Błędem jest tu użycie podwójnego obciążenia, co oznacza, że obydwie strony ciała mają taką samą wagę. Ćwicząc Taijiquan należy uczynić jedną stronę lżejszą od drugiej, nie jest to bynajmniej łatwa sprawa. Jeśli byłoby to łatwe, każdy mógłby być mistrzem Taiji. Prawdziwym znaczeniem tych słów (podwójne obciążenie - przyp.tłum.) jest przyjmowanie statycznej postawy. Jeśli ciało się nie porusza, energia też się nie porusza i ulega stagnacji.

P: Jaką wartość ma qigong w praktyce Taiji?

MCXW: Zasady qigong są podobne do zasad Taiji. Te same meridiany, "dantian", ciało etc. Taijiquan jest kompletnym systemem qigong, nie potrzebujesz ćwiczyć nic innego. Taijiquan jest jednym z bardziej systematycznych i powiązanych ze sobą układów ćwiczeń. Uczę konkretnych ćwiczeń qigong tych, którzy chcą się ich uczyć.

P: Jaka jest wartość ćwiczenia qigong leczących dźwięków?

MCXW: To proste. Są to dźwięki połączone z odpowiednimi ruchami ciała. Tak jak dźwięki skali muzycznej wychodzą z ust, ale wywołują różne reakcje ciała. W przypadku konkretnego problemu możesz stworzyć swój własny specyficzny dźwięk.

P: Turniej pchających dłoni w Chenjiagou wygląda na zapasy wymagające użycia siły fizycznej? Dlaczego tak się dzieje?

MCXW: Wynika to z tego, iż wielu uczestników przystępuje do turnieju nie mając za sobą odpowiedniego treningu stylu. W pchających dłoniach mamy do czynienia z dwoma aspektami: (1) aktywny atak, (2) pasywna obrona. Jeśli jesteś pchany musisz się bronić. Powinieneś zrozumieć i nauczyć się obydwu aspektów. Problem z turniejami polega tym, że zbyt wielu próbuje w tym samym czasie być numerem jeden (czyli wygrać), a więc obydwaj partnerzy starają się jednocześnie atakować. I to właśnie jest problemem. Czasami też zawodnicy nie są dobrze dobrani.

P: W jaki sposób należy wykorzystywać energię "peng" w "fa jin"?

MCXW: Podstawowa idea jaka stoi za "peng jin" to przepływ energii a nie stagnacja. Jeśli przepływ energii zostaje przerwany, nie ma "peng jin". Jeśli jest za dużo energii, też nie ma "peng jin". Dla uczniów w USA stanowi to olbrzymi problem. Wielu ludzi ma błędne pojęcie na temat "peng jin". Umysł musi być czysty i spokojny. Nie można wymuszać "peng jin". Należy pozwolić by energia płynęła w naturalny sposób.

P: Czy jest konieczne by stać na ziemi aby posiadać "peng jin"?

MCXW: Nie, nie jest to konieczne. Można to porównać do samochodu ustawionego na podnośniku. Silnik samochodu przez cały czas pracuje a koła się obracają. Jeśli opuścisz w tym momencie samochód na ziemię, wtedy pojedzie on do przodu. Z "peng jin" jest podobnie.

P: W jaki sposób można rozwinąć umiejętność neutralizacji (ataku przeciwnika - przyp.tłum.)?

MCXW: Postawa ciała musi być rozluźniona, umysł także, dlatego też do neutralizacji konieczny jest minimalny ruch. Jest to "peng jin". Jeśli "dantian" jest połączony z ciałem, tworzy "tarczę energetyczną" wokół ciała. Jeśli utracisz połączenie z jakąś z części ciała utracisz "peng jin". Jeśli będziesz wykonywał ruch we właściwy sposób, ramię będzie mówiło reszcie ciała jak powinno działać. Żołnierz (ramię) wysyła sygnały do generała (ciało), a ciało odpowiada we właściwy sposób.

P: W jaki sposób podczas ataku wykonujemy ruchy "otwierania" i "zamykania"?

MCXW: Kiedy zamierzasz atakować, ciało "zapada się" ("zamknięcie"), po czym "otwiera". Kiedy atakujesz, ciało "otwiera się" z przodu a "zamyka" z tyłu. Można też powiedzieć, że na zewnątrz jest "otwarte" a wewnątrz "zamknięte". Kiedy zbieramy energię, zewnętrze jest "zamknięte" a wnętrze "otwarte".

P: Czy to pan stworzył formę 19-to ruchową stylu Chen Taijiquan?

MCXW: Forma 19-to ruchowa powstała na prośbę moich uczniów z całego świata. Jest ona podzielona na cztery części. Czterokrotnie przemieszczamy się wzdłuż linii prostej, dwa razy ze strony prawej na lewą i dwa razy ze strony lewej na prawą. Jej podstawowe zasady oparte są na starym stylu Chen Taijiquan (Lao Jia), nowym stylu (Xin Jia) oraz małym stylu (Xiao Jia). Wszystkie zasady muszą być zrozumiałe i należy je stosować do każdego z dziewiętnastu ruchów. Jest to forma łatwa do nauki dla początkujących. Została ona stworzona dla współczesnego człowieka, który posiada mało czasu na ćwiczenie długiej formy.